صفحه محصول - اسرار تشریع حج از منظر قرآن و روایات

توضیحات

دانلود تحقیق رشته معارف اسلامی

اسرار تشریع حج از منظر قرآن و روایات

4-1- مقدمه

"اسرار تشریع حج از منظرقرآن و روایات چیست؟" در این قسمت ما به دو بخش پرداخته ایم،در بخش اول به اسرار عام حج و در بخش دوم به اسرار خاص حج که مربوط به مناسک ومراحل حج به طور جداگانه می باشد پرداخته ایم،مناسک ومراحلی که که دراینجا مدّنظر بوده است عبارت است از:1.نیّت2.غسل احرام3 .احرام4.تلبیه5.طواف6.استلام حجرالاسود7.مقام8.زمزم9.سعی صفاومروه 10.عرفات11.مشعر12.منا 13.طواف آخر

اسرار تشریع حج از منظر قرآن و روایات چیست؟

هرعبادتی رابطن وسری است زیرا اولاً عبادت از اموری است که خدای سبحان درکتاب خویش ازآن سخن گفته است. ثانیاً کتاب خدارا ظاهری است وباطنی؛« إنَّ لِلکِتابِ اللِه ظاهِراً وَباطِناً ...»(جوادی آملی،1383،ص159)ظاهر آن راانسان درقالب چشم جهان بین می بیند وباطن آن رابا قلب نهان بین خویش درمی یابد. درتفسیر آیه «یعلمهم الکتاب والحکمة ویزکیهم» گفته شده است که رسول خدا ازیک سو مبین قرآن وحکمت است (یعلمهم) وازسوی دیگربیانگر رازورمز این کتاب وحکمت می باشد(یزکیهم).تزکیه هرعملی عبارت است ازبیان اسرار آن عمل.(درویش،1382،ص19)

در این بخش محقق سعی دارد به بررسی سرّحج به طور عام واسرار مناسک حج به طور خاص بپردازد:

4-4-1- سرّ عام حج

عبادت و از آن جمله حج،مانند دیگر موجودات عالم،از خزاین غیب الهی نازل شده است؛«وإن مِن شَی ء الّا عِندَنا خَزائِنُهُ ومانُنَزِّلُهُ الّا بِقَدَرٍ مَعلومٍ؛و همانند سایر موجودها به واقعیتهای تنزبل یافته از مخازن غیب متّکی است.پس کسی که این امور عبادی را بشناسد و بدانها عمل کند،به ریشه ی آنها که همان مخزن غیب است می رسد.روایاتی که درباره ی صورتهای باطنی اعمال عبادی وارد است،ناظر به همین معناست و انسان در برزخ نزولی یا برزخ صعودی باآن واقعیتها آشنا می شود.البته شمار اندکی از انسانها قبل از تنزّل حقایق آن اعمال به این عالم(در برزخ نزولی) به انها آگاهی دارند؛چنان که سایر مردم بعد از مرگ(در برزخ صعودی)به حقیقت نماز و حج و زکات پی می برند و آنها را در صورتهای ملکوتیشان می بینند.

چنان که در حدیث است:«چون بنده ی مؤمنی بمیرد،همراه او شش صورت داخل قبرش می شود.یکی ازین صورتها زیباتر ، نورانیتر،خوشبوترو پاک سیماتر از دیگران است.آنگاه صورتی در سمت راست و صورتی درسمت چپ و صورتی دیگر رو به رو و صورتی دیگر در پشت سر او و یکی دیگر در کنار پایش و آنکه زیباتر از همه است بالای سر او قرار می گیرند.پس اگر(عذاب یا هر امر ناگوار دیگری)بخواهد از سمت راست آن مؤمن درآید صورتی که در سمت راست قرار دارد او را مانع می شود و همین طور از سایر جهات در می آید.سپس(آن مؤمن)می پرسد:خدا به شما پاداش نیکو دهد شماکیستید؟صورتی که در سمت راست بنده قرار دارد میگوید:من نمازم و آنکه در سمت چپ است میگوید:من زکاتم و آنکه رو به روی بنده است گوید:

من روزه ام و آنکه پشت سر اوست گوید:من حج و عمره هستم و آنکه درکنار پاهای اوست گوید:من نیکی ای هستم که به برادرانت رساندی.آنگاه همه ی آن صورتها از آن صورت زیباتر می پرسند:کیستی که از همه ی ما خوش سیماتر و خوشبوتر و نورانی تر هستی؟آن صورت پاسخ می دهد:من ولایت و دوستس آل محمد(ص) هستم.»(جوادی آملی،1383،ص159)

این روایت نشان می دهد که همه ی عبادتهای الهی یک وجه مشترک با سایر عبادتها دارند و یک سرّ،مختص به خود آن عبادت می باشد،حقیقت مشترک همه ی عبادتها از جمله حج فرشته است اما حقیقت مختص حج،فرار به سوی خداست.

فرار در عرفان،گریز از هر چیزی که بنده را از طاعت حق باز دارد یعنی دنیا و بهره های مادی آن،زیرا انسان طالب،از جهل و نادانی و غیر حق فرار می کند،فرار از دو جهان رهایی جستن است.(درویش،1382،ص27)

قرآن کریم می فرماید:ففرّوا الی الله؛(از غیر خدا) به سوی خدا بگریزید.روایاتی که در ذیل این آیه وارد شده است،بیانگر آن است که منظور از این فرار،همانا حج است.از سوی دیگر انسان به هر سو که بنگرد همانجا وجه خداست و خدا هم در زمین و هم در آسمان است.پس این سیر به سوی خدا یک سیر زمانی و مکانی نیست بلکه سیری است درونی که انسان هرچه را غیر خدا هست ترک کرده و تنها اورا طلب و جستجو نماید و این سرّ مختص حج است.(همان،ص28)

فهرست مندرجات

4-1- مقدمه 2

اسرار تشریع حج از منظر قرآن و روایات چیست؟ 2

4-4-1- سرّ عام حج 2

4-4-2- اسرار مناسک حج 4

نیت 4

غسل احرام 6

احرام 6

سرّ احرام از منظر امام سجاد 6

سرّ احرام از منظرامام صادق(ع) 7

سرّاحرام ازمنظر امام رضا(ع) 7

سرّ در آوردن لباس دوخته و پوشیدن لباس غیر دوخته 7

محرّمات احرام و اسرار آن 9

تلبیه 11

حکمت تشریع تلبیه ازمنظرامام صادق(ع) 11

طواف 12

الف) طواف نشانه محوریت کعبه 12

ب) حجرالاسود نقطه شروع طواف 13

ج) طواف جلوه ای ازهمبستگی ای مردم 13

د) طواف بین مرزتوحید و ولایت 14

ه) سرّ هفت شوط طواف 14

سرّاستلام حجرالاسود 16

مقام ابراهیم(ع) 17

سرّنماز در مقام ابراهیم(ع) 17

مقام ومسئولیت پذیری 18

مقام والگوبرداری از ابراهیم(ع) 18

مقام وبه جاآوردن نماز شکر 18

زمزم 19

سرّ نوشیدن آب زمزم ازمنظر امامان معصوم(ع) 19

سعی صفا و مروه 19

سرّ سعی بین صفا و مروه 19

1.سعی و امید 19

2.سعی و ترازوی اعمال 19

3. سعی و توحید ناب 19

4.سعی و غلبه بر نفس اماره 20

6.سعی وتلاش برای راندن شیطان 21

عرفات 23

سرّوقوف 23

اسرارعرفات از زبان امام سجاد(ع) 23

عرفات و امر به معروف و نهی از منکر 25

عرفات و رهایی از خودبینی 25

مشعر( سرزمین درک و شعور) 25

تقوا عامل برتری مردم 26

سرّ وقوف در مشعر از منظر امام سجاد(ع) 26

اسرار مشعرالحرام 27

منا 28

الف) سرّمنا از منظرامام صادق(ع) 28

ب) سرّمنا از منظر امام سجاد(ع) 28

رمی جمرات 29

سرّ رمی جمرات 29

سرّ تعدّد عقبات 30

سرّ هفت سنگ 31

قربانی 31

هدف اصلی در قربانی 32

1.گذشت از مال در راه خدا 32

2.حفظ شعائر الهی 32

3.سیر کردن گرسنه ها 32

4.تقوا 32

5.شکرحضرت حق 33

سرّ قربانی از منظر امام صادق(ع) 33

ابعاد فلسفه قربانی 34

مفهوم واژه تفث 34

دیدار با امام ،مفهوم حقیقی واژه تفث 34

حلق و تقصیر 35

اسرار حلق و تقصیر 35

طواف آخر 36

سرّطواف آخر 36

4-5- جمع بندی و نتیجه گیری 38

منابع و مآخذ 40

قرآن مجید 40